طبع خرما چیست؟ گرم است یا سرد؟

طبع خرما در طب سنتی گرم و تر است. اما بسته به میزان رسیده شدنش در بدن گرما و رطوبت تولید می کند. طبع گرم خرما خواص بی نظیری برای آن ایجاد کرده که در سرد مزاجان تاثیرات فوق العاده‌ای دارد.

اگر رطب رسیده‌تر شود تبدیل به تمر می‌شود که رطوبتش نسبت به رطب کمتر است و حرارت بیشتری دارد از این رو به افراد گرم مزاج خصوصا دموی‌ها توصیه نمی‌شود. در کل خرما هر چه شیرین تر شود، گرم تر می شود.

آشنایی با طبع انواع خرما

طبع رطب چیست؟ (طبع رطب گرم است یا سرد؟)

رطب به خرمایی گفته می شود که تازه و نورس است و رنگ آن هنوز تیره نشده است؛ به عبارتی به اولین بار رسیده از نخل رطب می گویند. طعم این نوع خرما بسیار شیرین و خوشمزه می باشد و دارای مزاج گرم و تر می باشد.

طبع خرمای زرد عسلی چیست؟

خرمای زرد عسلی به رطب زرد نیز معروف می باشد. مردم ایران از این نوع خرما به دلیل شهد فراوان و مزه عالی ای که دارد در سفره ها و مراسم خود از آن استفاده زیادی را دارند. این نوع خرما معمولا زودرس بوده و در زمان رطب برداشت می شود.

طبع خرمای خشک چیست؟

خرمای خشک شده که به تمر هم معروف می باشد دارای طبعی گرم و خشک می باشد؛ این نوع خرما هم به دلیل خواص بی نظیری که دارد مشتریان زیادی را دارد.

طبع خرمای پیارم چیست؟

خرمای پیارم از نوع نیمه خشک با ظاهری کشیده و بلند، پوستی بسیار نازک و چسبیده به گوشت است و اندازه این خرما به ۳ الی ۵ سانتی متر می رسد. خرمای پیارم دارای طبعی گرم و خشک می باشد و زمانی که ما آن را بعد از خوردن غذاهای با طبع سرد مصرف می کنیم باعث ایجاد تعادل در بدن می شود.

طبع خرمای خاصویی چیست؟

خرما خاصویی به دلیل شکل نزدیکی که به آلو دارد به خرمای آلویی نیز معروف می باشد. طبع خرمای خاصویی گرم می باشد و مصرف زیادی آن برای کسانی که مزاجی گرم دارند مناسب نمی باشد.

طبع هسته خرما

میوه خرما جزو میوه های سته است، یعنی تمام قسمت بریکاری آن گوشتی و حاوی مواد غذایی است. حتی از آسیاب کردن هسته خرما آرد نان و از خود هسته ها قهوه خرما هم تهیه می‌شود که دمکرده اش عطر بسیار خوشایندی دارد.

بر خلاف طبع گرم و تر خرما طبع هسته خرما گرم و خشک است و بسیار قابض است. دمکرده پودر آن به تخلیه مثانه کمک می‌کند. گاهی هم آن را سوزانده و خاکسترش را پس از شستشو به جای توتیا به چشم می‌کشند، چون می‌گویند باعث رویاندن مژه‌های ریخته می‌شود. 

همچنین ضماد کردن خاکستر هسته خرما برای باز شدن و تخلیه برخی دمل‌ها یا بهبود برخی زخم‌ها مفید است. البته فراموش نکنید که استفاده درمانی از هسته خرما یا هر داروی گیاهی دیگری باید تحت نظر متخصص با تجربه صورت بگیرد.

افراد برای مصرف انواع خرما باید مزاج‌های خود را بشناسند و بعد مواد غذایی را مصرف کنند؛ چراکه مصرف برخی غذاها ممکن است علائم مزاجی آن‌ها را تشدید کرده و به بافت بدن آن‌ها اثر منفی بگذارد.

تناسب مزاج خرما و مزاج صفراوی

مصرف زیاد غذاهایی که طبع گرم و خشک دارند برای این افراد توصیه نمی‌شود؛ چرا که ترشح صفرا را زیاد کرده و عوارض بعدی را به همراه خواهد داشت. پس مصرف زیاد خرما رسیده به این گروه توصیه نخواهد شد.

سوداوی ها خرما بخورند

از آنجایی‌که طبع خرما و رطب گرم است برای ایجاد تناسب مزاجی در افرادی که مزاج سودایی دارند مناسب خواهد بود. همچنین خرما برای غلبه بر سودا بسیار توصیه ‌شده است.

بلغمی‌ مزاجان در تناسب کامل با خرما

مصرف خرما به بلغمی‌ مزاجان بیشتر از گروه‌های دیگر توصیه‌ شده است. خرما تأثیر بلغم بر بدن را کم کرده و آن را گرم نگه می ‌دارد. مخصوصا در فصول سرد سال مصرف آن بسیار هوشمندانه خواهد بود.

مزاج دموی با احتیاط خرما مصرف کنند

مصرف خرما در تناسخ با رطوبت بدن افراد دموی ‌مزاج نیست، اما به دلیل گرما زیاد این میوه مصرف تعداد محدود آن در روز توصیه می ‌شود.

پیشنهادی زرین خرما

در ادامه این مطلب به بررسی اینکه طبع چیست؟ و طبع گرم و سرد یعنی چه، می‌پردازیم.

آگاهی از تفاوت طبع و مزاج برای افرادی که به طب سنتی روی آورده و می‌خواهند زندگی سالم تر و شادتری داشته باشند یک امر مهم است. با وجود این که طبع قابل تغییر نیست، اما مزاج را می‌توان با توجه به مزاج سرد یا گرم تغییر داد که بهتر است این امر زیر نظر متخصص طب سنتی انجام پذیرد.

طبع چیست؟

طبع در حقیقت حالت بدنی است که فرد با آن متولد می شود و نمی توان آن را عوض کرد. در چگونگی شکل گرفتن طبع عوامل زیادی از جمله وراثت، منطقه جغرافیایی، تغذیه و… تأثیرگذار هستند.

1. طبع سرد

طبع سرد به نوعی طبع قالب در اکثر نقاط جهان است. کسانی که همیشه سرما تا عمق جانشان نفوذ می‌کند و پوستی به رنگ روشن دارند در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. افراد دارای طبع سرد خونسرد هستند و کمتر می‌توان عصبانی شدن آن‌ها را دید. این افراد میل زیادی به استراحت و خواب دارند و عموماً کم انرژی و کرخت هستند.

2. طبع گرم

افراد زودجوش و برونگرا که با دیگران زودتر صمیمی و از طرفی بیشتر عصبانی می شوند. افراد با طبع گرم میل زیادی به خوردن شیرینی جات دارند و همیشه بدنشان داغ است. همین موضوع سبب می شود که مرتب عطش داشته باشند. علایمی مانند تعریق، جوش و خارش پوست یا شوره سر در این افراد بیشتر است.

3. طبع معتدل

این افراد معمولا حساسیت های خاصی نسبت به دما و غذاهای مختلف نشان نمی دهند و بدنشان با شرایط محیطی مختلف سازگارتر است. با وجود این که افراد دارای این طبع به لحاظ خلق و خو پایدارتر هستند؛ اما به دلیل این که بدن آن ها در برابر غذا و شرایط آب و هوایی واکنش نشان نمی دهد، احتمال این که بیماری نهفته و بدون علایم داشته باشند زیاد است.

مزاج چیست؟

در کتاب ذخیره خوارزمشاهی که کتابی در زمینه پزشکی سنتی است ذکر شده، مزاج از ترکیب عناصر چهارگانه آب، آتش، خاک و باد در بدن پدید می آید. افرادی که از مزاج خاصی برخوردار هستند می توانند با تغییر شرایط زندگی مانند نوع تغذیه ای که دارند، بدن سالم تری داشته باشند.

سقراط حکیم بزرگ یونانی همه خوراکی ها را در چهار دسته گرم، سرد، خشک و ‌تر دسته بندی کرد و معتقد بود که سلامتی حاصل حفظ تعادل در این چهار دسته است. بعد از او دیگر حکیم یونانی، جالینوس نظریات او را تنظیم و نظریه اخلاط اربعه را عرضه کرد. قرن ها بعد، ابن سینا دانشمند بزرگ ایرانی، یافته های حکیمان قدیم در این زمینه را نظم بخشید و به همراه نظریات و یافته های خود در کتابی به نام «قانون» بیان کرد.

انواع مزاج در طب سنتی

1. مزاج گرم و خشک (صفراوی) – عنصر غالب: آتش
2. مزاج گرم و تر (دموی) – عنصر غالب: باد
3. مزاج سرد و خشک (سوداوی) – عنصر غالب: خاک
4. مزاج سرد و تر (بلغمی) – عنصر غالب: آب

قدما معتقد بودند که مزاج معتدل حقیقی به طور مطلق وجود ندارد و هرکس کم و بیش، گرفتار یکی از این مزاج هاست؛ بنابراین مزاج کاملا معتدل و مزاج های مفرد که در آن‌ها دو طبیعت، کاملا با هم در تعادل اند به ندرت یافت می شود و مزاج های رایج همان مزاج های مرکب اند.

ویژگی افراد دارای مزاج گرم و خشک (صفراوی)

• چهره و سفیدی چشم آن ها کم یا زیاد به زردی می زند.
• دهان و بینی شان خشک است و زبان شان خشک و زبر و گاهی تلخ می شود.
• عطش این افراد، زیاد و اشتهای شان کم است.
• لاغر هستند و مطالب را سریع درک می کنند.
• خوابشان کم و سبک است.
• تحریک‌پذیر هستند و زود عصبانی و مضطرب می شوند.
• پوستشان گرم و خشک و بی حالت است.
• دور چشمشان (به علت از دست دادن رطوبت)، گود می افتد.
• هنگام لمس، اندام های آن ها گرم است، از هوای خنک لذت می‌برند و در هوای گرم اذیت می شوند.
• اولین ادرار صبحگاهی آن‌ها پررنگ و گاهی سوزان است.
• سریع راه می روند، سریع و جویده حرف می زنند و معمولا عجول هستند.
• افراد صفراوی مزاج در سن جوانی دچار بیشترین مشکلات در سلامت خود می شوند و به خصوص بیشتر این مشکلات در فصل تابستان بروز می کند.

این افراد برای غلبه بر مزاج صفراوی باید غذاها و میوه های سرد و تر مانند شیر بز، ماست، دوغ، مرغ ماشینی، قره قروت، ماهی، اسفناج، آلو، انار، باقلا، بالنگ، بامیه، خرفه، پنیر، خیار، زردآلو، کدو (تخم)، کدو حلوایی، گلابی، هلو و هندوانه مصرف کنند.

ویژگی افراد مزاج گرم و ‌تر (دموی)

• رنگ چهره شان قرمز و هیکلشان درشت و چارشانه هستند.
• سر و اندام هایشان سنگین است و معمولا کسل هستند و خواب زیاد و سنگینی دارند و در فصل بهار این حالت تشدید می‌شود.
• دهان‌دره، کش و قوس بدن و کشیدن دست ها به اطراف جزو عاداتشان است.
• این افراد معمولا قوی، خوش اخلاق و اهل بگو و بخند هستند و در دیگران ایجاد نشاط می کنند.
• شجاع و فرمانبردار هستند، ولی مطالب جدید را خوب درک نمی کنند و زود فراموش می کنند.
• مزه دهان آن ها شیرین و پوست و زبان و چشمشان قرمز است.
• خونریزی از نقاط مستعد مثل بینی و لثه در آن ها شایع است.
• محل فصد و حجامت آن ها خارش پیدا می‌کند. در فصل بهار این علائم بیشتر مشاهده می شود.

این افراد برای غلبه بر مزاج دموی باید غذاها و میوه های سرد و خشک مانند کشک، گوشت گاو، ارزن، ازگیل، انار ترش، تمبر هندی، جو، ذرت، ریواس، زرشک، سرکه، سنجد، شاه بلوط، گشنیز، گیلاس، لیمو امانی، لیمو ترش، لیمو شیرین، ماش، نارنج، نشاسته و ولیک استفاده کنند.

ویژگی افراد دارای مزاج سرد و خشک (سوداوی)

• چهره این افراد تیره و پوستشان، خشک و بی طراوت است.
• سیاهی خون و غلظت آن از علائم دیگر آنهاست.
• زیادی فکر و خیال و نگرانی نسبت به آنچه که در اطرافشان می گذرد و خواب های آشفته و تیره و تار، از مشکلات این افراد است.
• افسردگی و گوشه گیری و کم جوشیدن با دیگران، یکی دیگر از خصوصیات افراد سوداوی است.
• سوزش سر معده و زیر جناغ، گرفتگی در عضلات پشت ساق پا، گرفتگی در ناحیه گلو (به صورتی که دائما احساس می کنند حلقه ای از داخل گلویشان را گرفته است)، اشتهای کاذب و خرده خواری، پرمویی و بروز لکه‌های تیره در پوست در این افراد شایع است.
• این افراد در فصل بهار از وضعیت تعادل بهتری برخوردار می شوند و در فصل پاییز بیماری هایشان شدت پیدا می کند.

این افراد برای غلبه بر مزاج سوداوی باید غذاها و میوه های گرم و تر مانند عسل، نخود، آب آبگوشت، گوشت بوقلمون، شیر میش، گوشت غاز (پرنده)، گوشت گوسفند، گوشت مرغ خانگی، گوشت مرغابی و اردک، میگو (روبیان)، گوشت بلدرچین، گوشت کله، جگر، خورشت بادمجان، خورش قورمه سبزی، آبگوشت به، آبگوشت کلم قمری، آب شور، کره، خامه، روغن، نیمرو، تخم مرغ، گوشت بز، انجیر، انگور، بادام زمینی، بادام شیرین، بادام کوهی، به، تخم خربزه، انواع توت ها ، خربزه ، هویج ( زردک)، سیب، شلغم، کدو، کنجد، گلاب و لوبیا قرمز مصرف کنند.

ویژگی افراد دارای مزاج سرد و ‌تر (بلغمی)

• این افراد چهره سفید دارند و پوست آن ها سرد، نرم و شفاف است، ولی گاهی اوقات به علت رطوبت زیاد، پوست شان در ناحیه زیر چشم و زیر گلو دچار چین خوردگی می شود.
• آب دهان زیاد، کمی تشنگی و عطش، نرم بودن گوشت اندام ها، تنبلی، آروغ ترش و ریفلاکس از علائم دیگر افراد بلغمی است.
• حرکات این افراد کند است و حوصله انسان از پرحوصلگی آن ها سر می رود، آرام حرف می زنند و در راه رفتن معمولا عقب می مانند و زود خسته می شوند.
• ·        ماست و دوغ و سردیجات، آن ها را اذیت می کند.
• خو‌ش خوابی، کند فهمی، افت حافظه، کمرنگی ادرار صبحگاهی و زبان نرم با پرز‌های تحلیل رفته و گاهی پوشیده از بار سفید از علائم افراد این گروه است.
• در فصل زمستان بیماری‌های بلغمی شدت می‌یابد

این افراد برای غلبه بر مزاج بلغمی باید غذاها و میوه های گرم و خشک  مانند گوشت آهو، شتر، شتر مرغ، کبوتر، گاومیش، گنجشک، لک لک، اردک، شیر و کوهان شتر(خیلی گرم و خشک)، نمک طعام (خیلی گرم و خشک) ، خورش فسنجان، انبه، بادام کاغذی، بادمجان (خیلی گرم و خشک)، تخم شربتی، بولاغ اوتی، پرتقال، پسته، پونه (خیلی گرم و خشک)، پیاز (خیلی گرم و خشک)، پیه ( دمبه)، ترب (خیلی گرم و خشک)، تره، جعفری، دینارویه، چای، خردل ها، خرما، خرمالو، دارچین، روغن، ریحان، زرد چوبه، زعفران، زنجبیل، زنیان، زیتون، زیره سیاه، سیر، شنبلیله، فلفل (خیلی گرم و خشک)، فندق، کرفس، کشمش انگور سیاه ( مویز)، کلم، کنگر، گردو، گل سرخ (خیلی گرم و خشک)، لپه، مرزه، موسیر، موم عسل، نارگیل، نخود، نعناع، عرق بهار نارنج و هل مصرف کنند.

تفاوت طبع و مزاج و مقایسه آن‌ها

حال که با انواع طبع و مزاج آشنا شدید بهتر می توانید تفاوت طبع و مزاج را با توجه به دسته بندی هایی که برای آن‌ها ارائه شده است بشناسید و مقایسه کنید:

1. طبع در حقیقت، طبیعت هر فرد است و به صورت ارثی و غریزی به وی منتقل می شود. طبع را نمی توان تغییر داد، اما مزاج با توجه به نوع غذاهای مصرفی قابل تغییر است.
2. از بیماری هایی که به واسطه طبع برای هر فرد رخ می دهد به راحتی نمی توان پیشگیری کرد؛ اما با تغییر مواد غذایی و ذائقه ای که با توجه به مزاج افراد مختلف تعیین شده می توان آن ها را از خطر ابتلا به بیماری های مختلف مصون نگه داشت.
3. با شناخت مزاج می توان در بدن تعادل برقرار کرد اما این موضوع برای طبع صدق نمی کند.

توصیه زرین خرما

مصرف غذاهایی متناسب با مزاج فرد نقش مؤثری در حفظ سلامتی و کاهش علائم مزاجی خواهد داشت. در این محتوا به معرفی طبع انواع خرما و تناسب آن با انواع مزاج ‌ها پرداخته ‌ایم. همان‌طور که گفته شد بهتر است افراد دارای طبع گرم در مصرف خرما تعادل را رعایت کنند. برای دریافت اطلاعات کامل از تعداد مجاز مصرف و زمان مناسب خرما بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.