الکل خرما و تمام مواردی که باید درباره آن بدانید! + کاربردها

الکل خرما یکی از پرکاربرد ترین نوع خرما در دنیا محسوب می‌شود و در ایران دارای بیشترین مصرف است. درحال حاضر این الکل با خلوص 96 درصد یا 70 درصد تولید و به بازار مصرف عرضه می‌شود.

چرا الکل خرما؟

درصد قابل توجه‌ی از کشت محصولات ایران به خرما اختصاص دارد و این امر سبب شده تولید الکل خرما در ایران به صورت گسترده انجام شود. حدود 30 درصد از خرمای تولید شده در ایران نامرغوب هستند و برای مصارف غذایی مناسب نمی‌باشند. این امر سبب شده واحدهای دانش بنیان آن‌ها را به روش‌های تخمیری یا غیرتخمیری به فرآورده‌های با ارزش تبدیل کنند. از آنجاکـه خرمـا حـاوی درصـد زیادی قند است، از آن به عنوان منبع کربنی در فرایندهای تخمیری استفاده می‌کنند که یکـی از فرآورده های تخمیری خرما، الکل است. از الکل حاصله استفاده‌های بی‌شماری میشود. بعضی از این کاربردها را در ادامه باهم بررسی میکنیم.

1. تولید سرکه

سرکه خرما از تخمیر اسیدی الکل به دست می‌آید و در صنایع غذایی و مصارف خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

2. مصرف طبی الکل خرما (اتانول)

در حوزه پزشکی و درمانی به خصوص در بیمارستان‌ها از الکل خرما با خلوص بالا برای ضدعفونی زخم استفاده می‌شود. از طرفی از این الکل برای ضدعفونی کردن ابزار و تجهیزات پزشکی استفاده می‌کنند. مورد دیگر استفاده الکل در این حوزه استفاده در صنعت داروسازی به دو شکل است:

• استفاده به عنوان حلال: الکل به عنوان حلال در اکثر مواد داروئی با ترکیبات گیاهی یا شیمیایی حضور دارد. در واقع برای استخراج مواد دارویی از پیکره گیاه یا ترکیب یک ماده شیمیایی از الکل خرما استفاده می‌شود.
• استفاده به عنوان دارو: از خود الکل به صورت مستقیم در فرمولاسیون برخی داروها استفاده می‌شود.

3. مصرف صنعتی الکل خرما (متانول)

الکل صنعتی کاربرد بسیار گسترده‌ای دارد و در اکثر صنایع با درجه خلوص متفاوتی به کار گرفته می‌شود.

4. استفاده از الکل خرما در تولید محصولات آرایشی

حلالیت بالای الکل باعث شده از آن در تولید انواع ادکلن‌ها، عطرها، اسانس‌ها، لاک و سایر محصولات آرایشی استفاده شود.

5. استفاده از الکل خرما در تولید محصولات بهداشتی

یکی از خاصیت های الکل که پاک کنندگی عمیق است باعث شده از آن در پاک کننده ها مثل شیشه پاک‌کن و براق کننده ظروف استفاده شود.

6. مصرف به عنوان ماده اولیه تولید رنگ

درفرمولاسیون ساخت بسیاری از رنگ‌ها، لاک‌ها و براق کننده‌ها الکل حضور دارد. الکل خرما در این محصولات به عنوان حلال رزین‌های مصرفی و پیگمنت‌ها به کار می‌رود. علاوه بر حلال بودن، الکل قابلیت پاک کنندگی دارد و باعث میشود رنگ یا لاک چسبندگی بیشتری روی سطوح داشته باشد.

7. تولید مشروبات الکلی

در کشورهای اروپایی و غیر اسلامی از الکل خرما در جهت تولید مشروبات الکلی استفاده می‌شود اما در ایران وزرات بهداشت نظارت سرسختانه‌ای روی تولید الکل خرما و کاربرد آن دارد. شرکت‌های تولیدی الکل موظف هستند نوعی ماده تلخ کننده به نام دتانیوم بنزوات که جزو تلخ ترین مواد دنیاست به محصولات الکلی خود اضافه کنند تا از سوء مصرف آن جلوگیری کنند، اما این موضوع نه تنها از محبوبیت آن نکاسته بلکه همچنان افرادی، با وجود این ماده تلخ در الکل طبی از آن به عنوان مشروبات الکلی استفاده می‌کنند. برخی افراد سودجو از این ضعف سو استفاده میکنند و الکل صنعتی (متانول) را با عنوان الکل طبی (اتانول) به فروش می‌رسانند در نتیجه ناآگاهی و وابستگی افراد به الکل باعث میشود با مصرف این ماده‌ی اشتعال‌زا و خطرناک کور شوند یا به اغما بروند و حتی درمواردی دچار مرگ آنها می‌شود، پس حسابی مراقب باشید.

الکل خرما چگونه به دست می‌آید؟

الکل خرما را با روش‌های مختلفی میتوان به دست آورد. یکی از این روش هارا با هم بررسی می‌کنیم تا فرآیند تولید الکل آشنا شوید.

• مرحله اول: در اولین مرحله خرما و با آب را با هم مخلوط می‌کنند. در این ترکیب 50 درصد آب و 50 درصد خرما وجود دارد. دما را به 25 درجه سانتی گراد می‌رسانند تا قند خرما از آن جدا شده و در آب حل شود.
• مرحله دوم: در این مرحله با استفاده از دستگاه پرس تفاله و هسته‌های خرما از شیره به دست آمد طی دو ساعت تفکیک می‌گردد. شیره رقیق به دست آمده حاوی 45 درصد قند است.
• مرحله سوم: در این مرحله سه مخزن ذخیره شیره خرما وجود دارد و شیره رقیق شده در آنها نگهداری می‌شود. این مخازن به دو بخش تقسیم می‌شود. بخشی از آن برای تولید الکل استفاده می‌شود و بخش دیگر برای تولید شیره غلیظ کاربرد دارد.
• مرحله چهارم: در این مرحله شیره باید شفاف شود. با استفاده از فیلترهای تعبیه شده ذرات معلق در شیره گرفته می‌شود و شفاف و صاف می‌شود.
• مرحله پنجم: در مرحله پنجم در فشار و دمای بالا شیره پخته می‌شود و غلیظ می‌گردد.
• مرحله ششم: در این مرحله مخزن رشد مخمر آماده می‌شود و جهت تسریع رشد به آن مواد کمکی افزوده می‌شود.
• مرحله هفتم: در مرحله هفتم اکسیژن مورد نیاز جهت رشد مخمر تامین می‌گردد. مدت زمان لازم برای رشد مخمر سه ساعت است.
• مرحله هشتم: در این مرحله شیره با مخمرهای رشد یافته مخلوط می‌شود و به آن حدود 45 درصد آب اضافه می‌شود. در نهایت مخمرهای موجود در قند موجود در شیره را به الکل تبدیل می‌کنند اما باتوجه به اینکه رشد مخمر بی هوازی است و همزن وجود ندارد، الکل به دست آمده حدود 10 درصد غلظت دارد.
• مرحله نهم: در مرحله نهم دیگ‌های تقطیر اولیه کار تقطیر و تفکیک سازی آب و الکل را انجام می‌دهند و غلظت الکل به 50 درصد می‌رسد.
• مرحله دهم: دیگ های تقطیر ثانویه در این مرحله آب موجود در الکل را کاهش داده و غلظت الکل را به 90 درصد می‌رسانند.